H5
Financiële verslaggeving
5.1
Inleiding
De financiële analyse van de jaarrekening vindt meestal
plaats aan de hand van ratio-analyse. Ratio's zijn verhoudingsgetallen met
behulp waarvan men zich een kwantitatief beeld kan vormen over een aantal
aspecten van de financiële status van een onderneming. Een andere benaming voor
ratio's is kengetallen [1]. De belangrijkste kengetallen voor een betaald
voetbalorganisatie (BVO): liquiditeitsratio & solvabiliteitsratio.
Financiële problemen bij een BVO komen op korte termijn tot uiting in
liquiditeitskrapte en een daaruit voortvloeiende betalingsonmacht. Op lange
termijn ligt er vooral een relatie met solvabiliteit. Situaties waarin BVO's
acteren met een negatief eigen vermogen van (enkele malen) de jaaromzet zijn
een duidelijke indicator voor toekomstige pregnante financiële problemen [15].
De werkgroep 'Structurele verbetering financiële positie
betaaldvoetbalorganisaties' heeft voor de evaluatie van FRS-licentiesysteem in
2010 gekozen voor een benadering en onderzoeksopdracht die zien op structurele
verbetering van de financiële positie van bvo’s, te bereiken langs drie
pijlers, te bezien in onderlinge samenhang. De pijlers zijn: financiële regels,
toezicht en governance. De werkgroep heeft zich ten doel gesteld te komen met
aanbevelingen die op (korte) termijn kunnen worden ingevoerd, praktisch
uitvoerbaar en controleerbaar zijn. Daarnaast komt de werkgroep met enkele
aanbevelingen waarvan het draagvlak, de juridische houdbaarheid en
uitvoerbaarheid in de vervolgfase nader moeten worden bekeken.
Dit hoofdstuk behandelt de belangrijkste financiële kengetallen
(liquiditeitsratio, netto werkkapitaal ratio, solvabiliteitsratio, negatief
eigen vermogen ratio en personeelskostenratio, die opgenomen zijn in het
Financial Rating System (FRS) van de KNVB. Deze kengetallen zijn in FRS systeem
aangeduid als parameters en zijn na publicatie van het jaarverslag vrij snel te
bepalen. De evaluatie van de kengetallen zijn beschreven in het rapport Werkgroep
Structurele verbetering financiële positie betaaldvoetbalorganisaties en deels
opgenomen in dit hoofdstuk. Het rapport beveelt een aanscherping van het
licentiesysteem aan.
5.2 FRS
parameter 1: ‘Verandering balanspost liquide middelen’
5.2.1 Liquiditeitsratio
Quick ratio, is een kengetal om de financiële toestand en
specifiek de liquiditeit van een bedrijf te meten. Het geeft de mate aan waarin
de verschaffers van het kort vreemd vermogen uit de vlottende activa kunnen
worden betaald. Hier worden alleen de voorraden, in tegenstelling tot de
current ratio, niet meegerekend. Deze kunnen vaak niet in zijn geheel verkocht
worden, omdat daarmee de continuïteit van de onderneming in gevaar komt.
Bovendien zal verlies van waarde bij gedwongen verkoop van de voorraden niet
uit te sluiten zijn [1]. De voorraad handelsgoederen van Feyenoord Rotterdam
N.V. kan betrekking hebben op de merchandisingactiviteiten. Deze activiteiten
zijn niet uit de jaarverslagen af te leiden. De quick ratio wordt met de
volgende formule berekend:
·
Quick ratio = [courante activa – Voorraden] / kort vreemd
vermogen
·
Courante activa = vlottende activa - vorderingen > 1jaar
Velen denken dat men het vlottend activa gebruikt om de
quick ratio te bereken, maar dit is niet waar. Men gebruikt het courante
activa. Een gezonde waarde moet minimaal 1 zijn. Wel moet er rekening gehouden
worden met de betalingstermijnen. Als die van debiteuren langer is dan
crediteuren kan men bij een waarde van 1 toch in gevaar komen [1]. Deze betalingstermijnen
zijn niet uit de jaarverslagen af te leiden.
5.2.2 Verslaggeving
‘Verandering balans post liquide middelen’
Onderstaande tabel geeft de ontwikkeling van de quick
ratio’s over de afgelopen zes voetbalseizoenen
weer. Aanname is dat de vorderingen, die langer dan een jaar uit staan, buiten
beschouwing gelaten worden. Voor de berekening van het kengetal Quick Ratio is
gebruik gemaakt van de gegevens uit de activa- en passivabalansen uit secties
2.2 en 2.3. In de jaarverslagen is niet te achterhalen of de te vorderen
transfervergoedingssommen over meerdere jaren beslaat. De post ‘Overige
schulden’ is niet opgenomen in kort vreemd vermogen. Onder de
overige schulden (kort vreemd vermogen) zijn bedragen aan nog te betalen kosten
opgenomen welke als langlopend dienen te worden beschouwd [2]. In formule vorm,
toegepast op Feyenoord Rotterdam N.V.:
·
Quick ratio = [vlottende activa – Voorraden] / (kort vreemd
vermogen – overige schulden)
De quick ratio is een maatstaf voor de beoordeling van de
liquiditeitspositie van de onderneming. Zolang de vlottende activa voldoende
omvang hebben om aan alle kortlopende verplichtingen te voldoen, is de
onderneming voldoende liquide.
Onderstaande tabel geeft de ontwikkeling van de liquide
middelen over de afgelopen zes voetbalseizoenen
weer. Toelichting op de liquiditeit van de onderneming over de laatste zes seizoenen:
·
In het voetbalseizoen 2008/2009 is het kengetal quick ratio van
Feyenoord Rotterdam N.V. drastisch gedaald m.a.g. dat de voetbal club op
termijn niet meer aan alle kortlopende verplichtingen kan voldoen. De
verslechtering van de quick ratio wordt vooral veroorzaakt het negatieve
resultaat over het boekjaar.
·
Na het vertrek van voorzitter Jorien van den Herik (11-12-2006)
heeft de voetbalclub een ongezonde financiële bedrijfshuishouding gevoerd en de
continuïteit van de onderneming in gevaar gebracht. Quick ratio daalt van 0,55
naar 0,25 in 3 voetbalseizoenen.
·
Van de langlopende leningen dient in
seizoen 2011/2012 € 7,4 miljoen te worden afgelost. Deze aflossing wordt in het
jaarverslag 2010/2011 gepresenteerd onder de kortlopende schulden [11].
Verwachting is dat de quick ratio verder zal stijgen na aflossing van de lening
ter waarde van € 7,4 miljoen.
·
Feyenoord N.V. heeft afspraken met
financiers en kredietinstellingen gemaakt zodat, onder voorbehoud van
onvoorziene omstandigheden, de liquiditeit het komende jaar gewaarborgd is. Een
onderdeel van deze afspraken is de op 3 oktober 2011 nieuw afgesloten
kredietovereenkomst met de ABN AMRO voor een kredietfaciliteit van € 4 miljoen
[12].
·
In de tabel is de verandering van het
kental quickratio over de laatste zes seizoenen opgenomen. In het afgelopen
voetbalseizoen is er een sterke verandering opgetreden. De liquiditeitspositie
van de voetbalclub blijft zorgwekkend, omdat het kental ruim onder de waarde
van 1 ligt. In het seizoen 2010/2011 stijgt de quick ratio van 0,20 naar 0,37
en de club heeft meer financiële ruimte om aan de kortlopende verplichtingen te
voldoen. Een deel van de langlopende schulden is omgezet in kortlopende
schulden.
|
2010/2011
|
2009/2010
|
2008/2009
|
2007/2008
|
2006/2007
|
2005/2006
|
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
|
FRS variabele 1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Vlottende Activa
|
7.995
|
|
5.397
|
|
6.725
|
|
16.814
|
|
10.439
|
|
19.274
|
|
|
Vorderingen (> 1 jaar)
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
|
Courante activa
|
|
7.995
|
|
5.397
|
|
6.725
|
|
16.814
|
|
10.439
|
|
19.274
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kortlopende schulden (<
1jaar)
|
21.423
|
|
26.813
|
|
26.600
|
|
40.262
|
|
22.583
|
|
34.883
|
|
|
Kort vreemd vermogen
|
|
21.423
|
|
26.813
|
|
26.600
|
|
40.262
|
|
22.583
|
|
34.883
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Quick ratio
|
37,3
|
|
20,1
|
|
25,3
|
|
41,8
|
|
46,2
|
|
55,3
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Quick ratio (verandering)
|
85,4
|
|
-20,4
|
|
-39,5
|
|
-9,7
|
|
-16,3
|
|
-1,0
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.3 FRS
parameter 3: ‘Werkkapitaal’
5.3.1
Netto werkkapitaal
Werkkapitaal (ook wel netto werkkapitaal of
nettobedrijfskapitaal) is het verschil tussen de vlottende activa (voorraden,
debiteuren, liquide middelen) op de balans van een onderneming en de vlottende
passiva (crediteuren en overige kortlopende schulden). Bruto werkkapitaal is de
omvang van de vlottende activa.
·
Bruto werkkapitaal = vlottende activa
·
Netto werkkapitaal = (eigen vermogen + voorzieningen + lang
vreemd vermogen) - vaste activa
Deze benadering evalueert de liquiditeit van de onderneming
op basis van de financieringswijze van de vaste activa. Een positieve waarde
van het netto werkkapitaal betekent dat er meer eigen vermogen en lang vreemd
vermogen is aangetrokken dan dat er nodig is om de vaste activa te financieren.
Dit geeft een solide beeld weer van de huidige situatie van de onderneming. Het
verlenen van kredieten door de bank wordt vaak afhankelijk gesteld van het in
de onderneming aanwezige netto werkkapitaal [19].
Het (netto-)werkkapitaal is een kengetal voor de
liquiditeit. Het is het verschil tussen vlottende activa en vlottende passiva.
Het werkkapitaal geeft een indicatie van de hoeveelheid middelen die het
bedrijf op korte termijn beschikbaar heeft om, ook als alle kortlopende
schulden worden afgelost, de nodige uitgaven te doen om het bedrijf draaiende
te houden. Als vuistregel geldt dat een bedrijf op dit punt gezond is als het
netto-werkkapitaal positief is. Het netto werkkapitaal is dat deel van de
vlottende activa dat met lang vreemd vermogen en/of eigen vermogen is
gefinancierd. In formule:
·
netto-werkkapitaalratio = [netto-werkkapitaal / totaal vermogen
(=totaal activa)]
5.3.2 Verslaggeving
‘Netto werkkapitaal’
Feyenoord Rotterdam N.V. hanteert de tweede benadering en
kiest ervoor het werkkapitaal zo klein mogelijk te houden. Voor de liquiditeit
van een onderneming is een relatief groot netto-werkkapitaal gunstig, omdat de
op korte termijn te betalen verplichtingen zeker voldaan kunnen worden. Voor de
rentabiliteit van een onderneming is een relatief klein werkkapitaal gunstig,
omdat de kosten van het lang vreemd vermogen in de regel duurder zijn dan die
van kort vreemd vermogen).
Aan het eind van het seizoen 2008/2009 heeft de
licentiecommissie Feyenoord Rotterdam N.V. teruggezet naar categorie 1.
Sindsdien werkt de voetbalclub aan meerjarenplan om de financiële huishouding
in orde te maken en daalt het netto werkkapitaal van € -37 mln. naar € -28 mln.
in het seizoen 2010/2011. Dit betekent dat er meer eigen vermogen en lang
vreemd vermogen aangetrokken is om de vaste activa te financieren en de
behoefte voor het aantrekken van meer eigen vermogen en lang vreemd vermogen
neemt af.
Onderstaande tabel geeft de ontwikkeling van het netto
werkkapitaal over de afgelopen zes voetbalseizoenen
weer.
·
Het netto werkkapitaal is sinds het seizoen 2006/2007 sterk
opgelopen van € -25 mln. naar -37 mln. in het seizoen 2008/2009. De
verslechtering van het werkkapitaal wordt veroorzaakt door aangegane
transferverplichtingen van € 7,3 miljoen en de naheffing loonbelasting inzake
spelerstransfers over de periode 1996 -1999 voor een totaal bedrag aan
belastingen en boetes van € 5,1 miljoen [20].
·
Het werkkapitaal is in het verslagjaar 2009/2010 licht verbeterd
van negatief € 37 miljoen naar negatief € 36,2 miljoen. De verbetering van het
werkkapitaal wordt vooral veroorzaakt door de afname van de overlopende passiva
[21].
·
Het werkkapitaal is in het
verslagjaar 2010/2011 verbeterd van negatief € 36,2 miljoen naar negatief €
28,1 miljoen. De verbetering van het werkkapitaal wordt vooral veroorzaakt door
de afname van de schuld inzake belastingen en premies sociale verzekeringen en
de toename van de kortlopende vorderingen als gevolg van de transfer van L.
Castaignos [11].
·
In de onderstaande tabel is de
verandering van het kental Werkkapitaalratio over de laatste zes seizoenen
opgenomen. In het afgelopen voetbalseizoen is er een sterke verbetering
opgetreden. Wanneer in de loop van de tijd de netto-werkkapitaalratio toeneemt,
wijst dit op een verbetering van de liquiditeit. Feyenoord is nu meer in staat
om te voldoen aan kortlopende verplichtingen.
|
2010/2011
|
2009/2010
|
2008/2009
|
2007/2008
|
2006/2007
|
2005/2006
|
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
|
FRS variabele 3a
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Eigen vermogen
|
-21.057
|
|
-34.822
|
|
-23.275
|
|
-6.423
|
|
-11.633
|
|
-12.338
|
|
|
Voorzieningen
|
1.204
|
|
0
|
|
716
|
|
309
|
|
2.000
|
|
981
|
|
|
Langlopende schulden (>
1jaar)
|
4.323
|
|
16.606
|
|
9.400
|
|
6.300
|
|
5.259
|
|
8.574
|
|
|
Totaal vaste activa
|
-12.608
|
|
-18.014
|
|
-23.846
|
|
-32.405
|
|
-20.532
|
|
-20.250
|
|
|
Nettowerkkapitaal
|
|
-28.138
|
|
-36.230
|
|
-37.005
|
|
-32.219
|
|
-24.906
|
|
-23.033
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Werkkapitaalratio
|
-1,37
|
|
-1,55
|
|
-1,21
|
|
-0,65
|
|
-0,80
|
|
-0,58
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Werkkapitaalratio
(Verandering)
|
0,12
|
|
-0,28
|
|
-0,85
|
|
0,19
|
|
-0,38
|
|
-0,26
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
·
5.3.3
Verslaggeving ‘Bruto werkkapitaal’
Bruto werkkapitaal is de omvang van de vlottende activa. Onderstaande
tabel geeft de ontwikkeling van het bruto werkkapitaal over de afgelopen zes voetbalseizoenen weer.
·
Het bruto werkkapitaal is in de seizoenen 2006/2007 en 2008/2009
sterk verslechterd, omdat de uitstaande vorderingen sterk gedaald zijn. Het
betreft de opeisbare tegoeden van getransfereerde spelers.
·
Het bruto werkkapitaalratio is het
afgelopen seizoen 2010/2011 van € 5,4 miljoen naar € 8,0 miljoen gestegen. Dit
is t.o.v. het voorgaande seizoen een sterke verbetering. De verbetering van het
werkkapitaal wordt vooral veroorzaakt door de afname van de schuld inzake
belastingen en premies sociale verzekeringen en de toename van de kortlopende
vorderingen als gevolg van de transfer van L. Castaignos [11].
|
2010/2011
|
2009/2010
|
2008/2009
|
2007/2008
|
2006/2007
|
2005/2006
|
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
|
FRS variabele 3b
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Voorraden
|
|
557
|
|
632
|
|
626
|
|
472
|
|
274
|
|
276
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Vorderingen
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Debiteuren
|
1.798
|
|
1.274
|
|
3.565
|
|
9.351
|
|
3.434
|
|
15.726
|
|
|
Overige vorderingen
|
3.647
|
|
1.796
|
|
922
|
|
2.358
|
|
3.216
|
|
2.209
|
|
|
Overlopende activa
(Vooruitbetaalde bedragen;
volgend boekjaar)
|
756
|
|
488
|
|
461
|
|
1.966
|
|
613
|
|
763
|
|
|
|
6.201
|
|
3.558
|
|
4.948
|
|
13.675
|
|
7.263
|
|
18.698
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Effecten
|
|
0
|
|
65
|
|
65
|
|
65
|
|
65
|
|
65
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Liquide middelen
|
|
1.237
|
|
1.142
|
|
1.086
|
|
2.602
|
|
2.837
|
|
235
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Totaal vlottende activa
|
|
7.995
|
|
5.397
|
|
6.725
|
|
16.814
|
|
10.439
|
|
19.274
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Brutowerkkapitaal
|
|
7.995
|
|
5.397
|
|
6.725
|
|
16.814
|
|
10.439
|
|
19.274
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Brutowerkkapitaal
(Verandering)
|
0,48
|
|
-0,20
|
|
-0,60
|
|
0,61
|
|
-0,46
|
|
0,60
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.4 FRS
parameter 4: Solvabiliteit
5.4.1
Solvabiliteitsratio
Met solvabiliteit wordt aangegeven in hoeverre een
onderneming de financiële verplichtingen (betalingen) aan verschaffers van
vreemd vermogen (leningen) kan nakomen met behulp van alle activa (bezittingen
van het bedrijf). Aangezien de liquidatiewaarde (verkoopwaarde) van de vaste
activa niet bekend is, moet er bij de bepaling van de liquiditeit worden
uitgegaan van de boekwaarden van de activa, zoals deze zijn opgenomen in de
balans. Anders gezegd: "solvabiliteit" is de verhouding tussen het eigen
vermogen en het vreemd vermogen op de balans. Hierbij is dan de vraag aan de
orde of de onderneming voldoende eigen vermogen heeft om in geval van
liquidatie alle verschaffers van vreemd vermogen hun leningen terug te betalen.
Wordt het eigen vermogen te klein, of zelfs negatief doordat er met verlies
wordt gewerkt, dan zijn de vermogensverhoudingen verstoord. De solvabiliteit is
dan onvoldoende om kredietverschaffers en leveranciers het nodige vertrouwen te
geven. Dit betekent dat bij schuldeisers van de onderneming het signaal op rood
gaat: zullen zij immers straks hun vorderingen wel kunnen innen [3].
De solvabiliteitsratio wordt berekend als verhouding tussen
de verschillende vermogenscomponenten. Het gaat erom inzicht te krijgen in de
mate waarin de onderneming in staat is aan zijn financiële verplichtingen te
voldoen. In feite wordt er gekeken naar als in geval van liquidatie de
verschaffers van het vreemde vermogen kunnen worden betaald [4]. Omdat het
eigen vermogen van Feyenoord Rotterdam N.V. zes seizoenen
lang negatief is, wordt de solvabiliteitsratio als volgt berekend.
·
Solvabiliteitsratio = totale activa / vreemd vermogen
De berekeningsmethode van solvabiliteitsratio is het wegen
van de activa naar het vreemde vermogen. Hoe hoger de waarde des te solvabeler
de onderneming [4].
5.4.2 Verslaggeving
‘Solvabiliteit’
Onderstaande tabel geeft de ontwikkeling van de
solvabiliteitsratio’s over de afgelopen zes voetbalseizoenen
weer. Toelichting op liquiditeit van de onderneming over de laatste zes seizoenen:
·
Uit de tabel blijkt dat Feyenoord Rotterdam N.V. in het seizoen
2009/2010 op lange termijn niet solvabel is. De voetbalclub kan op een gegeven
moment de financiële verplichtingen (betalingen) aan verschaffers van vreemd
vermogen (leningen) niet meer nakomen met behulp van alle activa (bezittingen
van het bedrijf).
·
De uitstaande vorderingen en ontvangen transfervergoedingssommen
zorgen voor een normale solvabiliteitsratio in de boekjaren 2006/2007 en
2007/2008. Ondanks de hoge transfervergoedingssommen is de solvabiliteitsratio
is niet ver boven de waarde 1 uitgestegen.
·
In het boekjaar 2005/2006 heeft de directie een zorgwekkende
ontwikkeling van de kasstromen in dat seizoen geconstateerd. De directie heeft
additionele financiering aangetrokken. Een investeerder heeft voor € 3 miljoen
aan kortlopend krediet verstrekt [9], waardoor de solvabiliteitsratio van
ongeveer 1 (0,98) naar 0,91 daalt.
·
Een lage solvabiliteitsratio en een negatief eigen vermogen
hebben een belemmerende werking op het aantrekken van vreemd vermogen. Onder
bepaalde voorwaarden zullen de kredietverstrekkers Feyenoord Rotterdam N.V.
leningen verstrekken. Verpanding van spelers behoort tot de mogelijkheden zoals
het meedelen in de toekomstige transferopbrengsten van spelers. De ontvangen
gelden uit de fondsen Talent Pool I en II, Feyenoord Investeringsfonds 2008 en
Beloften Pool 2009 heeft Feyenoord Rotterdam N.V. gebruikt voor het aantrekken
van vreemd vermogen en transfervergoedingssommen. Het verschuldigde
rentepercentage ligt rond 5% en de looptijd is afhankelijk van het moment van
transfer of beëindiging dienstverband van een in het fonds opgenomen speler [5-
8]. Dit verklaart de dalende solvabiliteitsratio’s in de tabel voor het
boekjaar 2008/2009 en 2009/2010.
·
In het seizoen 2010/2011 stijgt de
solvabiliteitsratio van 0,54 naar 0,80 vanwege een kapitaalstorting op de in
het boekjaar 2010/2011 uitgegeven aandelen. De uitgifte van aandelen heeft
plaatsgevonden door omzetting van leningen voor een bedrag van € 11,625 miljoen
[13] en voor een bedrag van € 8,475 miljoen in geld. Het eigen vermogen is voor
een bedrag van € 20 miljoen gestegen, zodat Feyenoord N.V. voldoende eigen
vermogen heeft om in geval van liquidatie alle verschaffers van vreemd vermogen
hun leningen terug te betalen. Kredietverstrekkers van vreemd vermogen zijn nu
bereid Feyenoord N.V. leningen te verschaffen onder gunstige
kredietvoorwaarden.
|
2010/2011
|
2009/2010
|
2008/2009
|
2007/2008
|
2006/2007
|
2005/2006
|
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
|
FRS variabele 4
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Vaste Activa
|
12.608
|
|
18.014
|
|
23.846
|
|
32.405
|
|
20.532
|
|
20.250
|
|
|
Vlottende Activa
|
7.995
|
|
5.397
|
|
6.725
|
|
16.814
|
|
10.439
|
|
19.274
|
|
|
Totaal Activa
|
|
20.603
|
|
23.411
|
|
30.571
|
|
49.219
|
|
30.971
|
|
39.524
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Langlopende schulden (>
1jaar)
|
4.323
|
|
16.606
|
|
9.400
|
|
6.300
|
|
5.259
|
|
8.574
|
|
|
Kortlopende schulden (<
1jaar)
|
21.423
|
|
26.813
|
|
26.600
|
|
40.262
|
|
22.583
|
|
34.883
|
|
|
Totaal Vreemd vermogen
|
|
25.746
|
|
43.419
|
|
36.000
|
|
46.562
|
|
27.842
|
|
43.457
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Solvabiliteitsratio
|
0,80
|
|
0,54
|
|
0,85
|
|
1,06
|
|
1,11
|
|
0,91
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.6 FRS
parameter 5: Negatief Eigen Vermogenratio
5.6.1
Negatief eigen vermogen
Voor alle clubs (categorie I, II en III) zal een maximaal
negatief eigen vermogen van éénmaal de jaaromzet gaan gelden per 31 december
2014. Dit wordt bereikt door een groter negatief eigen vermogen per die datum
als "vangnetbepaling" te doen gelden voor indeling in categorie I,
vergelijkbaar met achterstanden bij de belastingdienst [15]. Het negatief eigen
vermogen, gedefinieerd als het percentage van de jaaromzet (bruto-omzet) is een
belangrijke indicator voor toekomstige financiële problemen van een BVO.
Opbrengsten uit spelers (transfergelden en opleidingsvergoedingen) en horeca in
en rondom het stadion zijn niet uitgesloten bij de bepaling van bruto-omzet.
Voor de berekening van negatie eigen vermogensratio hanteert de werkgroep de
volgende berekening:
·
Negatief Eigen Vermogensratio = Negatief Eigen Vermogen /
jaaromzet (bruto-omzet)
Het negatief eigen vermogensratio mag per 31 december 2014
niet meer dan 1 zijn. Een laag negatief eigen vermogen en een normale
solvabiliteitsratio kan kredietverstrekkers doen besluiten Feyenoord Rotterdam
N.V. meer vreemd vermogen te verstrekken tegen gunstige voorwaarden. De
voetbalclub kan de door VvF gedane kapitaalstortingen en omzettingen van
schulden naar aandelen niet zo maar terugbetalen zonder rekening te houden met
het negatief eigen vermogensratio, omdat dit kengetal valt onder een vangnetbepaling.
Verslechterde negatief eigen vermogensratio kan de licentiecommissie van de
KNVB doen besluiten de voetbalclub te plaatsen in categorie 1 met alle gevolgen
van dien.
5.6.2 Verslaggeving
‘Negatief eigen vermogen’
Onderstaande tabel geeft de ontwikkeling van de (negatief)
eigen vermogenratio over de afgelopen zes voetbalseizoenen
weer.
·
Feyenoord Rotterdam N.V. heeft geen omzet m.b.t. Horeca in en
rondom het stadion, want de voetbalclub is geen eigenaar van het stadion. De
voetbalclub kan geen extra inkomsten genereren dat buiten de post
'Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen en resultaat verkoop spelers' valt. Met
deze post zou Feyenoord Rotterdam N.V. het bedrijfsresultaat kunnen opvijzelen.
Dit is alleen mogelijk als de voetbalclub eigenaar is van een nieuw stadion met
meer capaciteit en faciliteiten.
·
Het negatief eigen vermogensratio is sinds het seizoen 2007/2008 sterk
opgelopen van -0,10 tot -0,69 in het seizoen 2009/2010. Uitblijven van
kapitaalstortingen en omzettingen van leningen zou het negatieve eigen
vermogensratio opgelopen zijn tot -0,95, want het negatief eigen vermogen zou
verder stijgen tot € 41.155 mln. tegenover een bruto-omzet van € 43.407 mln..
Dit zou betekenen dat de financiële problemen van Feyenoord Rotterdam N.V. in
de toekomst aanhouden.
·
Dankzij de omzettingen van leningen
en de kapitaalstortingen van Vrienden van Feyenoord in het seizoen 2010/2011 is
het negatieve eigen vermogensratio gedaald naar -0,49. Met deze verbetering
voldoet de voetbalclub ruimschoots aan aanbeveling 5 uit paragraaf '2.2
Aanbevelingen financiële regels' uit het rapport van de Werkgroep 'Structurele
verbetering financiële positie betaald voetbalorganisaties' [15].
·
Uit het jaarverslag 2010/2011 valt af
te leiden dat de kapitaalinjectie van tenminste € 15.000.000,- die was beoogd
door Feyenoord en de Vrienden van Feyenoord (VvF) conform de
investeringsovereenkomst op 27 oktober 2010, tijdens een buitengewone
aandeelhouders vergadering, gerealiseerd is. Daarnaast zijn nadien in het
boekjaar 2010/2011 nog twee kapitaalinjecties voor een bedrag van totaal €
5.000.000,- via de VvF gerealiseerd [17]. Het
eigen vermogen is gedurende het boekjaar verbeterd van € 34,8 miljoen negatief
per 30 juni 2010 naar € 21,1 miljoen negatief per 30 juni 2011. De verbetering
van het eigen vermogen is het gevolg van ontvangen kapitaalstortingen van de
Vrienden van Feyenoord [11].
·
Op 10 november 2011 is het eigen
vermogen van Feyenoord Rotterdam N.V. m.b.v. een kapitaalinjectie door de
Vrienden van Feyenoord versterkt met een bedrag van € 2 miljoen. Deze
kapitaalinjectie wordt gerealiseerd door omzetting van langlopende leningen in
eigen vermogen en additionele kapitaalstortingen [18]. De totale bijdrage van
VvF is op 10 november 2011 € 22 miljoen en het negatief eigen vermogen daalt
naar € -19 mln. .
·
Het negatief eigen vermogensratio zal
in het komende seizoen sterk dalen naar 0,42 (schatting!), omdat de netto
transferopbrengsten (€ 7,4 mln. incl. verkoop van Leroy Fer en Georginio
Wijnaldum) voor een stijgende de bruto-omzet (38,163 + 7,400=) € 45,563 mln. zorgt.
|
2010/2011
|
2009/2010
|
2008/2009
|
2007/2008
|
2006/2007
|
2005/2006
|
|
Ratio
|
|
Ratio
|
|
Ratio
|
|
Ratio
|
|
Ratio
|
|
Ratio
|
|
|
FRS variabelen 5
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gestort kapitaal (VvF;
SSF; BSF)
|
77
|
|
50
|
|
47
|
|
47
|
|
45
|
|
45
|
|
|
Agioreserve
|
33.071
|
|
12.998
|
|
10.001
|
|
10.001
|
|
8.103
|
|
8.103
|
|
|
Verliessaldo
|
-54.205
|
|
-47.870
|
|
-33.323
|
|
-16.471
|
|
-19.781
|
|
-20.486
|
|
|
(Negatief) Eigen Vermogen
|
|
-21.057
|
|
-34.822
|
|
-23.275
|
|
-6.423
|
|
-11.633
|
|
-12.338
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Netto-omzet
|
38.163
|
|
40.587
|
|
43.542
|
|
42.960
|
|
38.200
|
|
37.938
|
|
|
Horeca in en rondom het
stadion
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
|
Vergoedingssommen
(Netto transferopbrengsten)
|
5.244
|
|
9.991
|
|
14.715
|
|
22.070
|
|
9.960
|
|
8.626
|
|
|
Bruto-omzet
|
|
43.407
|
|
50.578
|
|
58.257
|
|
65.030
|
|
48.160
|
|
46.564
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Negatief Eigen
Vermogensratio
|
-0,49
|
|
-0,69
|
|
-0,40
|
|
-0,10
|
|
-0,24
|
|
-0,26
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.7 FRS
parameter 6a & 6b: Bruto & Operationele Winstmarge
5.7.1 Bruto
Winstmarge
De brutowinstmarge geeft het percentage aan wat van de omzet
overblijft nadat het bedrijf de kostprijs verkopen heeft betaald [22].
·
Bruto winstmarge = (Omzet – Kostprijs Omzet) / jaaromzet
(bruto-omzet)
5.7.2 Operationele
Winstmarge
De operationele winstmarge geeft het percentage aan dat van
de omzet overblijft nadat alle kosten, exclusief belastingen, rentelasten en
dividend voor preferente aandelen, zijn afgetrokken. Dit percentage geeft in
feite de 'zuivere winst' aan dat op de omzet wordt geboekt [22].
·
Operationele winstmarge = (Bedrijfsresultaat uit gewone
bedrijfsvoering) / bruto-omzet
5.7.3 Verslaggeving
‘Bruto & Operationele Winstmarge’
Onderstaande tabel geeft de ontwikkeling van de bruto &
operationele winstmarge over de afgelopen zes voetbalseizoenen
weer.
·
Het uiteindelijke bedrijfsresultaat
voor rentelasten en transfers is € 1,1 miljoen negatief in het afgelopen
voetbalseizoen 2010/2011. Het uiteindelijke negatieve resultaat wordt vooral
veroorzaakt door het vormen van voorzieningen, door reorganisatiekosten en
verlieslatende contracten ter grootte van € 1,2 miljoen (zie post
‘Voorzieningen’ op de passivabalans) [21].
|
2010/2011
|
2009/2010
|
2008/2009
|
2007/2008
|
2006/2007
|
2005/2006
|
|
Ratio
|
|
Ratio
|
|
Ratio
|
|
Ratio
|
|
Ratio
|
|
Ratio
|
|
|
FRS variabelen 6a & 6b
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Netto-omzet
|
38.163
|
|
40.587
|
|
43.542
|
|
42.960
|
|
38.200
|
|
37.938
|
|
|
Horeca in en rondom het
stadion
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
|
Vergoedingssommen
(Netto transferopbrengsten)
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
|
Bruto-omzet
|
|
38.163
|
|
40.587
|
|
43.542
|
|
42.960
|
|
38.200
|
|
37.938
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kostprijs van de omzet
|
7.063
|
|
6.320
|
|
6.246
|
|
5.361
|
|
3.700
|
|
3.726
|
|
|
Lonen, salarissen en
sociale lasten
|
20.520
|
|
26.325
|
|
28.869
|
|
27.085
|
|
23.700
|
|
26.493
|
|
|
Afschrijvingen immateriële
en
materiële vaste activa
|
520
|
|
508
|
|
669
|
|
486
|
|
600
|
|
571
|
|
|
Overige
waardeverminderingen van
immateriële en materiële vaste activa
|
0
|
|
0
|
|
1.159
|
|
0
|
|
0
|
|
0
|
|
|
Overige bedrijfskosten
|
11.170
|
|
11.422
|
|
14.972
|
|
17.512
|
|
15.800
|
|
11.412
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Som der bedrijfslasten
|
|
39.273
|
|
44.575
|
|
51.915
|
|
50.444
|
|
43.800
|
|
42.202
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bedrijfsresultaat
(Brutowinst)
|
|
-1.110
|
|
-3.988
|
|
-8.373
|
|
-7.484
|
|
-5.600
|
|
-4.264
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Afschrijvingen
vergoedingssommen
|
-5.084
|
|
-9.271
|
|
-10.719
|
|
-9.522
|
|
-7.200
|
|
-8.390
|
|
|
Afschrijvingen goodwill
|
-500
|
|
-500
|
|
-500
|
|
-500
|
|
-500
|
|
-500
|
|
|
Resultaat transfers
|
900
|
|
649
|
|
3.842
|
|
23.441
|
|
15.200
|
|
17.379
|
|
|
|
-4.684
|
|
-9.122
|
|
-7.377
|
|
13.419
|
|
7.500
|
|
8.489
|
|
Bedrijfsresultaat
|
|
-5.794
|
|
-13.110
|
|
-15.750
|
|
5.935
|
|
1.900
|
|
4.225
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Brutowinstmarge
|
-0,03
|
|
-0,10
|
|
-0,19
|
|
-0,17
|
|
-0,15
|
|
-0,11
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Operationele winstmarge
|
-0,15
|
|
-0,32
|
|
-0,36
|
|
0,14
|
|
0,05
|
|
0,11
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.8 FRS
parameter 9: Personeelskostenratio
5.8.1
Personeelskostenratio
De personeelskostenratio, gedefinieerd als het percentage
van de netto-omzet dat uitgegeven wordt aan personeelskosten, is een
belangrijke indicator voor de (structurele) financiële gezondheid van een club.
Voor de berekening van personeelskostenratio hanteert de werkgroep de volgende
berekening:
·
Personeelskostenratio = totaal aan personeelskosten van een BVO /
netto omzet
Volgens algemeen geaccepteerde normen dat een percentage
onder de 60% - 65% veilig is, een percentage daarboven potentieel risicovol is
en een percentage boven de 80% structureel financieel ongezond is, wellicht een
enkele uitzondering daargelaten. Het licentiesysteem zou situaties waarin een
betaald voetbalorganisatie meer dan 80% van zijn netto-omzet uitgeeft aan
personeelskosten in ieder geval dienen uit te bannen [14]. Clubs die over
meerdere jaren gemiddeld een hogere personeelskostenratio hebben dan 80% worden
ingedeeld in categorie I (vangnetbepaling). Dit is een aanbeveling in het
rapport van de Werkgroep 'Structurele verbetering financiële positie betaald voetbalorganisaties',
waar een betaald voetbalorganisatie in de toekomst rekening moeten houden.
5.8.2 Verslaggeving
‘Personeelskostenratio’
Onderstaande tabel geeft de ontwikkeling van de
personeelskostenratio over de afgelopen zes voetbalseizoenen
weer.
·
De personeelskostenratio varieert tussen de 0,60 en 0,70 m.b.t.
de seizoenen 2005/2006 t/m 2009/2010. Op basis van de aanbevelingen in het
rapport van de Werkgroep 'Structurele verbetering financiële positie betaald
voetbalorganisaties' zou de voetbalclub in de categorie 2 vallen, wat inhoudt
dat een betaald voetbalorganisatie een risicovol financieel huishouden voert.
·
In het seizoen 2010/2011 is de
personeelskostenratio sterk gedaald en ligt ruim onder het rekenkundig
gemiddelde van de personeelskostenratio's per financiële categorie van het
licentiesysteem [14]. Op basis van de aanbevelingen in het rapport van de
Werkgroep 'Structurele verbetering financiële positie betaald
voetbalorganisaties' zou de voetbalclub in de categorie 3 vallen, wat inhoudt
dat een betaald voetbalorganisatie een gezond financieel huishouden voert.
|
2010/2011
|
2009/2010
|
2008/2009
|
2007/2008
|
2006/2007
|
2005/2006
|
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
|
FRS variabele 9
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wedstrijdopbrengsten
|
9.252
|
|
10.423
|
|
10.200
|
|
12.200
|
|
9.600
|
|
9.067
|
|
|
Sponsoring en reclame
|
19.220
|
|
20.339
|
|
19.500
|
|
17.200
|
|
15.800
|
|
16.108
|
|
|
Mediabaten
|
3.456
|
|
4.524
|
|
6.700
|
|
6.300
|
|
7.200
|
|
7.296
|
|
|
Merchandising
& Business
to Consumer activiteiten
|
5.159
|
|
4.846
|
|
5.900
|
|
6.500
|
|
5.200
|
|
5.343
|
|
|
Overige opbrengsten
|
1.076
|
|
455
|
|
1.200
|
|
700
|
|
400
|
|
124
|
|
|
Netto omzet
|
|
38.163
|
|
40.587
|
|
43.500
|
|
42.900
|
|
38.200
|
|
37.938
|
|
|
|
|
0
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Lonen, salarissen en
sociale lasten
|
20.520
|
|
26.325
|
|
28.869
|
|
27.000
|
|
23.700
|
|
26.493
|
|
|
Personeelskosten
|
|
20.520
|
|
26.325
|
|
28.869
|
|
27.085
|
|
23.700
|
|
26.493
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Personeelskostenratio
|
0,54
|
|
0,65
|
|
0,66
|
|
0,63
|
|
0,62
|
|
0,70
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.9 Non-FRS
parameter: Stille reserve
5.9.1
Stille reserve
Indien bezittingen meer waard zijn dan de boekwaarde is
sprake van een stille reserve, die niet op de balans tot uitdrukking komt. Dit
is bij veel ondernemingen het geval. Het omgekeerde komt minder vaak voor. Het
uit de accountancy afkomstige begrip voorzichtigheidsbeginsel schrijft voor dat
bezittingen die minder waard zijn dan de boekwaarde moeten worden gewaardeerd
tegen de (lagere) marktwaarde. Een onderneming mag zich dus niet rijker rekenen
dan zij is.
Feyenoord Rotterdam N.V. presenteert alleen de boekwaarde
van de spelers in de jaarrekening. De geschatte marktwaarde van de spelers is
hoger dan gepresenteerde boekwaarde, hetgeen kan worden aangemerkt als een
zogenaamde “stille reserve” [10].
Voor de berekening van stille reserves hanteert Feyenoord
Rotterdam N.V. de volgende berekening:
·
Stille reserve = Marktwaarde spelers (schatting) – Vergoedingssommen
(Netto transferopbrengsten)
De impact van ontvangen of afgeschreven vergoedingssommen is
groot op de activabalans en bepaalt de te varen koers van een betaald
voetbalorganisatie. Spelers, waarvan de contracten binnen een voetbalseizoen
aflopen, zullen verkocht moeten worden om een vergoedingssom te kunnen
ontvangen. De geschatte marktwaarde van de spelers ligt substantieel hoger dan
de waarde gepresenteerd in de balans, waardoor Feyenoord Rotterdam N.V.
beschikt over een stille reserve. Op de balans is de herwaardering van een
speler niet meegenomen.
5.9.2
Verslaggeving ‘Stille reserve’
Onderstaande tabel geeft de ontwikkeling van de stille
reserves over de afgelopen zes voetbalseizoenen
weer.
·
In het door Feyenoord uitgegeven persbericht (d.d. 17 oktober
2008) staat dat het positieve resultaat vergoedingssommen in het seizoen
2007/2008 behaald is met de transfers van spelers en de uitgifte van
certificaten Talenpool I en II [8].
·
De transferopbrengsten in het boekjaar 2008/2009 betreffen
voornamelijk de verkoop van participaties in de Feyenoord Beloften Pool 2009
[9]. De ontvangen gelden uit de investeringsfondsen verlagen de stille reserves
bij niet veranderde marktwaarde van spelers.
·
In het seizoen 2010/2011 is de stille
reserve gestegen, omdat de netto transferopbrengsten (vergoedingssommen) sterk
gedaald is en de marktwaarde van de spelers licht gedaald is. De
transferopbrengsten van Leroy Fer en Georginio Wijnaldum hebben na 30 juni
plaatsgevonden en worden volgend boekjaar in de jaarstukken opgenomen. De
marktwaarde van deze spelers zijn opgenomen voor de bepaling van de stille
reserves.
|
2010/2011
|
2009/2010
|
2008/2009
|
2007/2008
|
2006/2007
|
2005/2006
|
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
€ * 1.000
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Vergoedingssommen
(Netto transferopbrengsten)
|
5.244
|
|
9.991
|
|
14.715
|
|
22.070
|
|
9.960
|
|
7.898
|
|
|
Stille reserve
|
27.956
|
|
24.709
|
|
21.685
|
|
17.230
|
|
27.640
|
|
19.302
|
|
|
Marktwaarde van spelers
|
|
33.200
|
|
34.700
|
|
36.400
|
|
39.300
|
|
37.600
|
|
27.200
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.10
Referentielijst
1.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Quick_ratio
2.
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Jaarverslag
Feyenoord Rotterdam N.V. 2009/2010, Jaarrekening Boekjaar
2009/2010, 16 december 2010, Toelichting op de geconsolideerde balans,
2.4.3 Overige schulden, p. 32.
3.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Solvabiliteit
4.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Solvabiliteitsratio
5.
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Jaarverslag
Feyenoord Rotterdam N.V. 2009/2010, Jaarrekening Boekjaar
2009/2010, 16 december 2010, Toelichting op de geconsolideerde balans,
2.3.2 Overige schulden, p. 32.
6.
H.M.A. Gudde, A.P.J. Jacobs en M. Koevermans, Jaarverslag
Feyenoord Rotterdam N.V. 2009/2010, Verslag van Directie,
16 december 2010, Bedrijfslasten, 6. Resultaat vergoedingssommen, p. 10.
7.
H.M.A. Gudde, A.P.J. Jacobs en M. Koevermans, Jaarverslag
Feyenoord Rotterdam N.V. 2008/2009, Verslag van Directie,
11 december 2009, Bedrijfslasten, 6. Resultaat vergoedingssommen, p. 10.
8.
Feyenoord Rotterdam N.V., JAARCIJFERS
FEYENOORD ROTTERDAM NV PER 30 JUNI 2008, Persbericht Feyenoord
Rotterdam N.V., 17 oktober 2008, Vergoedingssommen, p. 4.
9.
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Jaarverslag
Feyenoord Rotterdam N.V. 2005/2006, Jaarverslag directie,
24 januari 2007, Financiële positie, p. 3.
10.
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Jaarverslag
Feyenoord Rotterdam N.V. 2005/2006, Jaarverslag directie,
24 januari 2007, Vooruitzichten, p. 4.
11.
H.M.A. Gudde, A.P.J. Jacobs en M. Koevermans, Jaarverslag Feyenoord Rotterdam N.V. 2010/2011, Verslag
van Directie, 15 november 2011, Financiële toelichting,
p. 9.
12.
H.M.A. Gudde, A.P.J. Jacobs en M. Koevermans, Jaarverslag Feyenoord Rotterdam N.V. 2010/2011, Verslag
van Directie, 15 november 2011,
Toekomstperspectief, p. 11/12.
13.
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Jaarverslag Feyenoord Rotterdam N.V. 2010/2011, Jaarrekening
Boekjaar 2010/2011, 15 november 2011, Toelichting op de geconsolideerde
balans, 2.1 Eigen vermogen, p. 29.
14.
KNVB Rapport, Werkgroep
Structurele verbetering financiële positie betaaldvoetbalorganisaties, 26
april 2011, 1.2 Ontwikkelingen, Personeelskosten, p. 10-12.
15.
KNVB Rapport, Werkgroep
Structurele verbetering financiële positie betaaldvoetbalorganisaties, 26
april 2011, 2.2 Aanbevelingen financiële regels, Personeelskosten, p. 17-20.
16.
K. Borst en E. Elzinga, De betaaldvoetbalsector wil een stevige accountant!, AccountancyNieuws, 18 juni 2010Opbrengststromen en interne beheersing,
p. 19.
17.
H.M.A. Gudde, A.P.J. Jacobs en M. Koevermans, Jaarverslag Feyenoord Rotterdam N.V. 2010/2011, Verslag
van Directie, 15 november 2011, 'Kapitaalinjectie door ‘Vrienden van
Feyenoord’, p. 7-8.
18.
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Jaarverslag Feyenoord Rotterdam N.V. 2010/2011, Controleverklaring
van de onafhankelijke account, 15 november 2011, Gebeurtenissen na
balansdatum, p. 37.
19.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Werkkapitaal
20.
PricewaterhouseCoopers Accountants
N.V., Jaarverslag Feyenoord Rotterdam N.V. 2007/2008, Jaarrekening Boekjaar 2007/2008, 17 oktober
2008, Financiële positie, p. 4.
21.
H.M.A. Gudde, A.P.J. Jacobs en M. Koevermans, Jaarverslag
Feyenoord Rotterdam N.V. 2009/2010, Verslag van Directie,
16 december 2010, Financiële toelichting, p. 9.
22.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Winstmarge
